**TAŞINMAZ MAL ZİLYETLİĞİNİN İDARİ YOLDAN KORUNMASI**


Zilyetlik kavramı oldukça geniş kapsamlı bir tanıma sahip olmakla birlikte, Medeni Kanunun 973/1 maddesinin ''zilyet'' tanımından yola çıkılacak olursa ''bir şey üzerinde fiili hakimiyet kurulması hali'' olarak tanımlanabilir. Bir şeyin zilyedi olunup olunmadığı hususu yazımızın konusu olmamakla birlikte kiracı, ödünç alan, intifa hakkı sahibi ve hatta haksız zilyet dahi bu kapsamda değerlendirilmektedir. 

Yazımızın konusu daha ziya**de 3091 sayılı ''Taşınmaz Mal Zilyetliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanun'**'un incelenmesi mahiyetinde olacaktır. İşbu kanun gerçek veya tüzel kişilere ait taşınmazlar ile kamuya ait olan taşınmazlara karşı yapılan tecavüzleri kapsamaktadır. 

**Tecavüz ve Müdahalenin Kapsamı**


Taşınmaz Mal Zilyetliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanunun Uygulama Şekli ve Esaslarına Dair Yönetmeliğin 11. Maddesi ile tecavüz ''taşınmaz malı zorla veya zilyedinden habersiz olarak işgal etmek veya ele geçirmek veya taşınmazın aynında değişiklikler meydana getirmek'' olarak; müdahale ise ''zilyedin taşınmaz mal üzerindeki mutlak hakimiyetini kısmen veya tamamen ihlal etmek'' olarak tanımlanmıştır. Yine aynı Yönetmeliğin 12. Maddesi ile tecavüz ve müdahale sayılabilecek haller sayılmıştır. Bu kapsamda bahçe, tarla ve arsa gibi arazi üzerinden devamlı olarak gelip geçmek suretiyle zilyedin taşınmazdan istifade etmesine engel olmak; ekim ve dikimde bulunmak; bir hak iddia ederek tarla veya bahçelerdeki mahsulü biçmek, toplamak; başkasının taşınmaz malına taş, toprak, ağaç, gübre ve benzeri şeyleri bırakmak suretiyle zilyedin taşınmazdan istifade etmesine engel olmak; sulama veya içme sularından, su kuyularından, sarnıçlarından, su yollarından, su borularından ve arklarından yararlanmayı engellemek; başkasının arazisi üzerine su geçirmek üzere ark açmak; temel açmak, hendek kazmak, bina yapmak ve bunlara benzer eylemler müdahale ve tecavüz olarak kabul edilmiştir. 

 Kanunun konut, dükkan, depo ve ahır gibi damlı yapılarda uygulanabilmesi için ise müdahalenin ''fuzuli işgal'' kapsamında olması gerekmektedir. Fuzuli işgal; bir taşınmazı, sahibinin izin ve rızası olmayarak işgal etme, başka bir deyişle bir taşınmazın maliki veya onun yerine bu konuda işlem yapmaya yetkili vekil veya mümessil gibi kimselerle hukuki bir bağlantı kurmadan rıza dışı, henüz boşaltılmamış veya herhangi bir suretle boşalan damlı bir yapıya, eylemli bir durum yaratarak kendiliğinden girme durumudur. (Taşınmaz Mal Zilyetliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanunun Uygulama Şekli ve Esaslarına Dair Yönetmelik m. 15) 

**Tecavüz ve Müdahale Halinde İdareye Başvuru**

Taşınmazına karşı, yukarıda bahsedildiği gibi müdahale ya da tecavüz niteliğinde bir eylemin gerçekleştiğini düşünen zilyet, taşınmaz malı merkez ilçe sınırları içinde ise il Valiliğine, diğer ilçelerde ise Kaymakamlığa başvuru yapabilmektedir. 

Zilyet, tecavüz veya müdahaleyi öğrendiği tarihten itibaren 60 gün içinde yetkili idari makama başvurmalıdır. Tecavüz veya müdahalenin vuku bulduğu tarihten itibaren 1 yıl geçtikten sonra ise, hiçbir şekilde bu Kanuna dayanılarak başvuruda bulunulamaz. Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerle menfaati umuma ait olan taşınmaz mallara yapılan tecavüz veya müdahalelerde ise süre aranmaz.


Dikkat edilmesi gereken bir diğer husus, tecavüz ve müdahalenin önlenmesine konu anlaşmazlığa yönelik açılmış bir dava yahut mahkeme tarafından verilmiş bir ihtiyati tedbir varsa idareden taşınmaz mala yapılan tecavüzün önlenmesi talep edilemez. Zilyetliğin idari yoldan korunmasına konu edilen taşınmazın herhangi bir davaya konu edilmiş olması Kanunun uygulanmasına engel teşkil etmez. Örneğin boşanma davasında mal paylaşımına konu edilmiş olması taşınmaz hakkında 3091 sayılı Kanuna göre bir karar çıkmayacağı anlamına gelmez. Ancak taraflar arasında Medeni Kanuna göre mülkiyet hakkına dayalı bir müdahalenin men’i veya zilyetliğin ihlali nedeniyle açılmış bir tecavüzün ref’i davası var ise bu Kanuna göre tecavüzün önlenmesi talep edilemez. 


**Soruşturma ve Karar**


Usulüne uygun başvuru üzerine vali veya kaymakam yahut da yetkilendirecekleri kişiler yerinde soruşturma yapar. Keşif esnasında tarafların tanıkları ve yetkili kişi gerekli görürse tarafsız kişiler ile yetkili birimler dinlenir. İfadeler Ceza Muhakemesi Kanununca yeminli olarak dinlenir ve soruşturma 15 gün içerisinde tamamlanarak karar verilmesi gerekir. 

Kanunun 7. Maddesine göre, verilen kararlar idari yargı yolu açık olmak üzere kesindir. Açık olan yazı ve hesap hataları ise yetkili idarece re'sen düzeltilebilir. 


İdarece verilen kararın kesin olması üstün bir hak iddiasında bulunanların adli yargı yoluna başvuru yapmasını engellemez. 

**Kararın Uygulanması ve Uyulmaması Halinde Yaptırımı**


Zilyedin yapmış olduğu başvurunun kabulü halinde, kararı vermeye yetkili amirce görevlendirilecek infaz memuru kararı yerine getirir. İnfaz memuru, kararı önüne geldiği tarihten itibaren 5 gün içinde yerine getirir. 

Kanunun 15. Maddesi ile taşınmaz mala aynı mütecaviz tarafından yahut onun yararına başkaları tarafından kasten yapılan tecavüz ve müdahaleler suç olarak kabul edilmiş olup fail maddede düzenlenmiş hali ile cezalandırılır.


**Verilen Karara Karşı İdari Başvuru Yolu (İptal Davası)**


İdarece verilen kararın hukuka aykırı olduğunu iddia eden kişi, kararın kendisine tebliğinden itibaren 60 günlük hak düşürücü süre içerisinde İdare Mahkemesinde iptal davası açma hakkına sahiptir. İdarece verilen karar kesin karar niteliğinde olduğundan, karara itiraz edecek olan kişinin ayrıca İYUK madde 11 ile düzenlenen ''Üst Makama Başvuru'' şartını sağlaması gerekmez. Bu sebeple 60 günlük iptal davası açma süresi kararın tarafa tebliğinden itibaren başlamakta olup taraf, üst makama başvuru yapsa bile iptal davası açma süresi durmayacaktır. 

Yazımızda her ne kadar genel hatları ile 3091 sayılı Taşınmaz Mal Zilyetliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi Hakkında Kanunun amaç, kapsam ve uygulamalarından bahsetmiş isek de somut olaya göre değişen birçok husus bulunmakta olup hukuki sürecin daha sağlıklı yönetilmesi adına her zaman bir uzmandan yardım almakta fayda vardır. 


Taşınmazına karşı, yukarıda bahsedildiği gibi müdahale ya da tecavüz niteliğinde bir eylemin gerçekleştiğini düşünen zilyet, taşınmaz malı merkez ilçe sınırları içinde ise il Valiliğine, diğer ilçelerde ise Kaymakamlığa başvuru yapabilmektedir. 

Zilyet, tecavüz veya müdahaleyi öğrendiği tarihten itibaren 60 gün içinde yetkili idari makama başvurmalıdır. Tecavüz veya müdahalenin vuku bulduğu tarihten itibaren 1 yıl geçtikten sonra ise, hiçbir şekilde bu Kanuna dayanılarak başvuruda bulunulamaz. Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerle menfaati umuma ait olan taşınmaz mallara yapılan tecavüz veya müdahalelerde ise süre aranmaz.


TAŞINMAZ MAL ZİLYETLİĞİNİN İDARİ YOLDAN KORUNMASI

Av. Hüsne Şahin

email


**Ev Hizmeti Nedir?**


Günümüzde birçok kişi ev ve bahçe hizmetlerinde yardıma ihtiyaç duymakta ve bu doğrultuda işlerinin yürütülmesi amacıyla çalışan istihdam etmektedir. Ev hizmetlerinde çalışan sayıları küçümsenmeyecek derece fazladır. 

Ev hizmetleri, yaşanılan konut ile doğrudan ilgili olan ve ev yaşamının getirisi niteliğindeki işlerdir. Evin temizliği, yemek yapımı, çamaşır-ütü işleri, ev hayvanının bakımı, bahçe işleri  vb. işler ev hizmetine örnek olarak verilebilir. Yine yargıtayca aile bireylerini evden alarak alışverişe, şehir içinde gezmeye götüren, boş zamanında ev ve eklentilerinde zamanını geçiren şoföründe yaptığı işin ev hizmeti olduğu kabul edilmiştir. Ev hizmeti çalışanları ise; hizmetçi, temizlikçi, aşçı, uşak, kahya, şoföri bahçıvan vb. sıfatları taşıyan kimselerdir. 

Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2017/3981 E. , 2019/9044 K. Sayılı Kararında ev hizmetlerini _"Ev hizmeti evde yapılmakla birlikte, herhangi bir iş olmayıp doğrudan yaşanan mekana yönelik bir iştir. Yaşanan konutla doğrudan bağlantı içerisindedir. Doğrudan eve ve ev yaşamına yöneliktir. Dolaylı olarak ev yaşamına katkıda bulunan, onu kolaylaştıran hizmetlerdir. Ev hizmetinin doğrudan eve veya ev yaşamına yönelik olması gerekir. Ev hizmeti evden soyutlanamaz (Okur A. R., Ev Hizmetlerinde(İşlerinde) Çalışanların Sigortalılığı, Kamu-İş Dergisi, Cilt 7, Sayı 3, 2004,s. 10)."_  şeklinde açıklamıştır. 

**Yaşlı yahut çocuk bakımı ev hizmeti niteliğinde midir? Hem yaşlı yahut çocuk bakıp hem de ev işleri ile ilgilenen çalışanlar ev hizmeti kapsamında değerlendirilir mi?**


Yargıtay evde hastaya bakan hemşire ve çocuk eğiticisini ev hizmeti kapsamında görmemiş ve bu tür bir iş ilişkisinin İş Kanunu'nu kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini vurgulamıştır. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2016/10685 E.,  2019/21672 K. Sayılı Kararı'nda "_Evde hastaya bakan hemşire ve çocuk eğiticisi İş Kanunu kapsamında değerlendirilmelidir._" şeklinde işbu duruma yer vermiştir.

Aynı anda hem çocuk yahut  yaşlı bakımı ile ilgilenen hem de evdeki diğer işleri yerine getiren kişilerin değerlendirilmesinin nasıl yapılacağı sorusu akla gelmektedir. Bu durumda çalışan tarafından verilen hizmette ağırlığın nerede olduğuna bakılmalıdır. Yani çalışan ağırlıklı olarak çocuk yahut yaşlı bakımı ile mi ilgileniyor yoksa ev hizmetleri kapsamında olan ütü, yemek yapımı vb. işler ile mi? Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2016/10685 E.,  2019/21672 K. Sayılı Kararı'nın devamında işbu durumu "_Somut uyuşmazlıkta davacı işçinin ev hizmetlerinde tam zamanlı olarak çalışıp çalışmadığı ve çocuk bakımı işinden de bahsedilmiş olmakla **çocuk bakımı işinin ağırlık kazanıp kazanmadığı belirlenerek** çalışmanın niteliği kuşkuya yer vermeyecek şekilde ortaya konmalı ve sonucuna göre davanın açıldığı tarih itibariyle görev hususu değerlendirilerek bir karar verilmelidir. Davacının ev hizmetlerinde çalıştığının tespiti halinde İş Mahkemesinin görevli olamayacağı, ancak yapılan işin ağırlıklı olarak çocuk bakımı olduğunun tespiti halinde İş Mahkemesinin görevli olduğu dikkate alınarak öncelikle görev sorunun çözülmesi gerekirken davanın esastan incelenerek karara bağlanması hatalıdır._" şeklinde özetlemiştir. 

**Ev Hizmetleri Çalışanları Hangi Kanun Kapsamında değerlendirilir?**

4857 Sayılı İş Kanunu’nun 4. Maddesi gereğince ev hizmetleri için çalışanlara İş Kanunu hükümleri uygulanmayacaktır. Ev hizmetleri için çalışanların hakları ve yükümlülükleri Türk Borçlar Kanunu’nun “hizmet sözleşmesi” hükümleri uyarınca belirlenecek ve çalışanlar bu kanun kapsamında değerlendirileceklerdir.

**Ev Hizmetlerinde Çalışanların Tatil ve İzinleri Türk Borçlar Kanunu'nda nasıl düzenlenmiştir?**

**Yıllık İzin :**

Türk Borçlar Kanunu'nun 422. Maddesinin 1. Fıkrası "_**İşveren, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yılda en az iki hafta ve on sekiz yaşından küçük işçiler ile elli yaşından büyük işçilere de en az üç hafta ücretli yıllık izin vermekle yükümlüdür.** "_ şeklindedir. İşbu kanun maddesi gereğince ev hizmetlerinde çalışanlarının da yıllık izin haklarının olduğu açıktır. İşveren, yıllık ücretli iznini kullanan her işçiye, yıllık ücretli izin süresine ilişkin ücretini, ilgili işçinin izne başlamasından önce peşin olarak ödemek veya avans olarak vermekle yükümlüdür. Hizmet sözleşmesi sona eren çalışan eğer ki yıllık izinlerini kullanmadı ise yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenecektir.

**Haftalık İzin:**

Mevzuat uyarınca işveren, işçiye her hafta, kural olarak pazar günü veya durum ve koşullar buna imkân vermezse, bir tam çalışma günü tatil vermekle yükümlüdür. İşçi, kullandırılmayan hafta tatillerini,  ücret alacağı olarak işverenden talep edebilecektir.

**Ulusal Bayram ve Genel Tatiller :**

Türk Borçlar Kanunu'nda işbu husus ayrıca düzenlenmemiştir. Ancak ev hizmetlerinde çalışanlarında ulusal bayram ve genel tatil günlerinde izin verilmesi gerekir. Aksi halde, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde yapılan çalışmanın karşılığının işveren tarafından ödenmesi gerekir.

**İş arama İzni :**

Türk Borçlar Kanunu'nun 422. Maddesi'nin 2. Ve 3. Fıkrası _"İşveren, belirsiz süreli hizmet sözleşmesinin feshi hâlinde, bildirim süresi içinde işçiye ücretinde bir kesinti olmaksızın, günde iki saat iş arama izni vermekle yükümlüdür. İzin saatlerinin ve günlerinin belirlenmesinde, işyerinin ve işçinin haklı menfaatleri göz önünde tutulur."_ şeklindedir. Görüldüğü üzere kanun koyucu belirsiz süreli ev hizmeti sözleşmelerinde çalışana iş arama izni verilmesi zorunludur.

**Ev Hizmetlerinde Çalışanların Kıdem  ve İhbar Tazminatı Hakkı Var mıdır?** 

Türk Borçlar Kanunu çerçevesinde değerlendirilen ev hizmetlerinde çalışanlarının "kıdem tazminatı" hakkı mevcut değildir. Her ne kadar Türk Borçlar Kanunu'nda kıdem tazminatı düzenlenmemişse de kanun koyucu haklı sebebe dayanmadan hizmet sözleşmesini fesheden işverene tazminat sorumluluğu yüklemiştir. Türk Borçlar Kanunu'nun 438. Maddesi uyarınca haklı sebebe dayanmadan belirsiz süreli hizmet sözleşmesini fesheden işveren, hakim tarafından belirlenecek tazminatı çalışana ödemek zorunda kalacaktır.

Ev hizmetlerinde çalışan kişilerin ihbar tazminatı hakkı ise TBK m. 432/1 "_Belirsiz süreli hizmet sözleşmelerinin feshinden önce, durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekir. Hizmet sözleşmesi; bildirimin diğer tarafa ulaşmasından başlayarak, hizmet süresi bir yıla kadar sürmüş olan işçi için iki hafta sonra; bir yıldan beş yıla kadar sürmüş işçi için dört hafta ve beş yıldan fazla sürmüş işçi için altı hafta sonra sona erer_." şeklinde düzenlenmiştir. Örneğin 4 yıl ev hizmetlerinde çalışan kişinin sözleşmesini işveren sona erdirecek ise 6 haftalık ihbar süresi tanıması gerekecektir. İşbu süreyi kullandırmaz ise işveren, bildirim süresine yani ihbar süresine ilişkin ücreti çalışana ödemek zorundadır. 

Ayrıca hizmet sözleşmesinin fesih hakkının kötüye kullanılarak sona erdirildiği durumlarda işveren, işçiye fesih bildirim süresine ait ücretin üç katı tutarında tazminat ödemekle yükümlüdür.

Sonuç itibariyle ev hizmetleri kapsamında çalışan kişilerin hak ve yükümlülükleri Türk Borçlar Kanunu'nun kapsamında  belirlenir. Çalışanlar, hak ve alacaklarını da genel mahkemeler aracılığıyla işverenlerden talep edecektir.  Yukarıda açıkladığımız tüm bilgiler  oldukça genel bilgiler olup konunun başkaca birçok ayrıntısı mevcuttur. Somut olayın tüm özellikleri gözetilerek göre değerlendirme amacıyla uzman kişilere danışmanızı öneririz.

Mutlu ve huzurlu günler dileriz. 


Dip Not: Yukarıda yer alan Yargıtay kararlarına
https://karararama.yargitay.gov.tr/ aracılığıyla ulaşılmıştır.



Günümüzde birçok kişi ev ve bahçe hizmetlerinde yardıma ihtiyaç duymakta ve bu doğrultuda işlerinin yürütülmesi amacıyla çalışan istihdam etmektedir. Ev hizmetlerinde çalışan sayıları küçümsenmeyecek derece fazladır. 

EV HİZMETLERİNDE ÇALIŞANLARIN HAKLARI 

Av. Fatma Nurşan Ofluoğlu

instagram

linkedin

**İŞÇİ HER NE KADAR DİLEKÇESİNDE ASIL ÜCRETE EK OLARAK ALDIĞI İLAVE ÖDEMELERDEN BAHSETMEMİŞ VE TALEPTE BULUNMAMIŞSA DA DAVA DİLEKÇESİNDE İŞ YERİ KAYITLARINA DAYANDIĞINDAN VE BORDROLARINDA İLAVE ÖDEMELER YAPILDIĞI ANLAŞILDIĞINDAN KIDEM VE İHBAR TAZMİNATININ İLAVE ÖDEMELER DİKKATE ALINARAK HESAPLANMASI GEREKİR**.


Kıdem ve ihbar tazminatı hesabı, işçinin son ücreti üzerinden yapılır. Son ücret üzerinden yapılan hesapta ise giydirilmiş ücret esas alınır. Giydirilmiş ücretten kasıt, işçinin asıl ücretinin yanında sürekli ve düzenli şekilde aldığı; yemek, servis-yol-ulaşım, barınma-kira yardımları, bayram harçlığı, yakacak-aydınlatma bedeli, giyim yardımı, ikramiyeler ve primler gibi ilave ödemelerin hesaba katılması ile oluşan ücrettir. Şayet işçi, düzenli ve sürekli şekilde bahsi geçen şekilde ek ödemeler almıyor ise bu durumda kıdem ve ihbar tazminatları brüt ücret üzerinden hesaplanacaktır. Yargılamada asıl ücrete ilave ödemeler aldığını ise işçinin ispat etmesi gerekmektedir. 

Yargıtay 22. Hukuk Dairesi'nin 2016/2738 E. , 2019/2216 K. Sayılı kararında ise özetle: 

1- Davacı işçi, iş akdinin haksız ve bildirimsiz olarak feshedildiğini iddia ederek kıdem ve ihbar tazminatı talebinde bulunmuştur.

 2- Mahkeme ise tazminat taleplerinin kabulü ile işçi yan dava dilekçesinde ilave ödemelere yönelik iddia ve talepte bulunmadığından, kıdem ve ihbar tazminatı hesabı çıplak ücret üzerinden yani yemek- yol vb. yardımlar dikkate alınmadan brüt ücret üzerinden  yapılmıştır.

3- İşbu sebeple yargıtay, işçi her ne kadar dilekçesinde asıl ücretine ek olarak aldığı ilave ücretlerden bahsetmemiş ve talepte bulunmamışsa da, dilekçesinde iş yeri kayıtlarına dayanmış olduğundan ve işçinin bordrolarında yol, yemek ücreti ile prim ödemesi gibi aylık ücrete ilave ödemelerin olduğu görüldüğünden asıl ücrete ek olarak yapıldığı anlaşılan bu ödemelerin dikkate alınmadan hesaplama yapıldığı gerekçesi ise ilk derece mahkemesinin kararını bozmuştur. İlgili yargıtay kararı aşağıda yer almıştır.

                                                                                                                              
Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 2016/2738 E. , 2019/2216 K.
"İçtihat Metni"
 MAHKEMESİ:İş Mahkemesi

DAVA TÜRÜ: ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraf vekillerince
istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ...
tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin davalı işyerinde 19.03.2008-24.09.2012 tarihleri arasında en son şirket
sorumlusu olarak çalışmış olduğunu, iş akdinin haksız ve bildirimsiz olarak feshedildiğini iddia ederek kıdem ve ihbar tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Savunmasının Özeti:
Davalı vekili, davacının şirket kurallarına aykırı davranmış olduğundan iş akdinin haklı nedenle
feshedildiğini belirterek davanın reddini savunmuştur. 
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, işveren tarafından yapılan feshin haksız olduğu kanaatine varılarak davanın kısmen
kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Karar, taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki tüm temyiz itirazlarının reddine karar vermek
gerekmiştir. 
2-Taraflar arasında giydirilmiş ücretin hesabı konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır.

**Kural olarak ücretin miktarı ve ekleri gibi konularda ispat yükü işçidedir. Giydirilmiş ücretin tespitinde, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 32. maddesinde sözü edilen asıl ücrete ek olarak işçiye sağlanan para veya para ile ölçülebilen menfaatler göz önünde tutulur. Buna göre ikramiye, devamlılık arz eden prim, yakacak yardımı, giyecek yardımı, kira, aydınlatma, servis yardımı, yemek yardımı ve benzeri ödemeler dikkate alınır**. 

**Somut olayda, Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının dava dilekçesinde başkaca ücrete yönelik iddia ve talebi olmadığından çıplak ücret üzerinden kıdem ve ihbar tazminatı hesaplanmış ise de davacı iş yeri kayıtlarına dayamış olup dosyaya ibraz edilen ücret bordrolarında yol, yemek ücreti ile prim ödemesi gibi aylık ücrete ilave ödemelerin olduğu görüldüğünden kıdem ve ihbar tazminatına esas giydirilmiş ücret belirlenirken ücret bordrolarında gözüken ve asıl ücrete ek olarak yapıldığı anlaşılan bu ödemelerin dikkate alınması gerekirken hatalı gerekçe ile çıplak ücret üzerinden hesaplamaların yapılması bozma sebebidir.** 

Sonuç: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerden BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 04.02.2019 gününde oybirliği ile karar verildi. 

Mutlu ve huzurlu günler dileriz.

Dip Not: 
Yukarıda yer alan Yargıtay kararlarına [Yargıtay](https://karararama.yargitay.gov.tr/)
aracılığıyla ulaşılmıştır.





Kıdem ve ihbar tazminatı hesabı, işçinin son ücreti üzerinden yapılır. Son ücret üzerinden yapılan hesapta ise giydirilmiş ücret esas alınır. Giydirilmiş ücretten kasıt, işçinin asıl ücretinin yanında sürekli ve düzenli şekilde aldığı; yemek, servis-yol-ulaşım, barınma-kira yardımları, bayram harçlığı, yakacak-aydınlatma bedeli, giyim yardımı, ikramiyeler ve primler gibi ilave ödemelerin hesaba katılması ile oluşan ücrettir.

KIDEM VE İHBAR TAZMİNATI HESABI

Av. Rümeysa Culfa

TEK EVİN HACZİ MÜMKÜN MÜDÜR?

Borçluya ait belirli niteliklere uygun tek evin haczi mümkün değildir. Kural olarak alacaklı, borçluya ait maddi değeri bulunan tüm mal ve haklarının satışını isteyebilir. Fakat kanun koyucu bazı malların haczini borçlunun ekonomik varlığını devam ettirmek adına haczedilemez olarak kabul etmiştir. İİK'nın 82/12 maddesi haczi mümkün olmayan şeyler kısmına borçlunun HALİNE MÜNASİP EVİNİ  de dahil etmiştir.

Burada bahsi geçen haline münasip ev teriminden ne anlaşılması gerekir? 
Borçlunun ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik, mali ve sosyal durumuna uygun asgari şartları taşıyan ev anlamında kullanılmıştır. Borçlu, bu evde ailesi (aileden kasıt borçlu ile aynı evde yaşayan ve borçlunun bakmakla yükümlü olduğu kimselerdir) ile birlikte yaşıyor ise sadece borçlunun değil ailesinin de ihtiyaçlarını karşılayacak elverişlilikte olması gerekir. Haline münasip ev borçlunun aylık geliri, sosyal statüsü, aile fertlerinin sayısı, küçük veya büyük bir eve ihtiyaç olup olmadığı gibi durumlar dikkate alınarak tespit edilir. Bu tespitle birlikte borçlunun evinin bu nitelikler dahilinde makul olup olmadığı belirlenir. Örneğin; işi veya sosyal çevresi gereği kişinin evinin bulunduğu semtin asgari ölçüleri aştığı gerekçesiyle kişinin tek evinin haczi mümkün olmayacaktır. Ya da şehir merkezinde oturan bir borçlunun evinin satılıp ilçeden bir ev alınması söz konusu olmayacaktır. _“…İİK'nın 82/12 maddesi gereğince, borçlunun "hâline münasip" evi haczedilemez. Bir meskenin borçlunun hâline uygun olup olmadığı adı geçenin haciz anındaki sosyal durumuna ve borçlu ile ailesinin ihtiyaçlarına göre belirlenir. Buradaki "aile" terimi, geniş anlamda olup, borçlu ile birlikte aynı çatı altında yaşayan, bakmakla yükümlü olduğu kişileri kapsar. İcra mahkemesince, borçlunun sözü edilenlerle birlikte barınması için zorunlu olan hâline münasip meskeni temin etmesi için gerekli bedel bilirkişilere tespit ettirildikten sonra, haczedilen yerin kıymeti bundan fazla ise satılmasına karar verilmeli ve satış bedelinden yukarıda nitelikleri belirlenen mesken için gerekli olan miktar borçluya bırakılmalı, kalanı alacaklıya ödenmelidir. Bu kıstasları aşan nitelik ve evsaftaki yerlerle, makul ölçüleri geçen oda ve salonu kapsayan, ve ikamet için zorunlu öğeleri içeren bir meskenin dışındaki yerler, maddede öngörülen amaca aykırıdır. Borçlunun görev ve sıfatı, kendisinin yukarıda belirlenenden daha görkemli bir meskende ikamet etmesini gerektirmez…” (12. HD 23.01.2007, 2006/23100) _

Borçlu ve birlikte yaşadığı ailesinin asgari ihtiyaçlarını karşılayan tek evin haczi mümkün değildir. Fakat icra memuru görevi gereği haciz istemini yerine getirirken takdir yetkisi kullanamayacağından borçluya ait haczedilebilecek menkul ve gayrimenkullerinin haczini isteyecektir. Haline münasip evi haczedilen borçlu ise daha sonra bu haciz istemine karşı icra mahkemesine şikayet yoluyla başvurarak evin haczedilemeyeceğini ileri sürebilecektir. Haczedilemezlik itirazı; borçlu tarafından haczin öğrenilmesinden itibaren 7 gün içinde yapılmalıdır. Fakat haline münasip evin haczedilemezliği durumu kamu düzenini ilgilendirdiğinden kabul edilen bazı görüşlere göre de şikayetin bir süreye tabi olmaması yönündedir. _ “…İİK.nun 85. maddesine göre haciz isteminin icra memurunca yerine getirilmesi zorunlu olup, memurun haczedilecek menkul, gayrimenkul yada hakların niteliği esas alınarak bunun haczinin mümkün bulunup bulunmadığı konusunda bir takdir hakkı yoktur. Haczedilmezlik durumu, haciz işleminden sonra, borçlunun şikâyeti hâlinde göz önünde bulundurulacağından (HGK.nun 31.03.2004 tarih ve 2004/12-2002 ,2004/196  )” _

Takip borçlusu dışında üçüncü kişiler evin haczedilemezliğini ileri sürebilir mi?
Borçlunun haczedilmezlik iddiasından feragat etmesi durumunda aile fertlerinin de  etkileneceği bir gerçektir. Bu sebeple feragatten etkilenen üçüncü kişilerin de şikâyet hakkına sahip olduğu ve feragate rağmen haczedilmezlik iddiasını ileri sürebilecekleri kabul edilmektedir. Aynı zamanda  borçlunun hâline münasip evi, aile konutu ise bu durumda takip borçlusu eşinin rızası olmadan evin haczedilmezliğinden feragat edemeyecektir.

Evin haczedilmezliği iddiasının haklı olup olmadığı mahkeme tarafından keşif ve bilirkişi delillerine başvurulmak suretiyle karara bağlanır. Borçlunun ve aynı evde yaşadığı ailesinin makul ölçülerde yaşayabilecekleri bir ev alınması için gerekli olan bedel bilirkişilerce tespit edilir. Haczedilen yerin kıymeti bundan fazla ise satılmasına karar verilir ve satış bedelinin haline münasip nitelikte bir ev alınacak kısmı borçluya, kalanı ise alacaklıya ödenir. Yaptırılacak bilirkişi incelemesi sonucunda borçlunun durumuna uygun bir ev alabilmesi için gerekli para ile haczedilen evin değeri arasında çok az fark bulunması durumunda şikâyetin kabulüne ve haczin kaldırılmasına karar verilmesi gerekir.

Yazımızda tek evin haczinin ne durumlarda mümkün olduğu ve konuya ilişkin genel bir bilgi paylaşımı yapılmıştır. Bu konuyla ilgili her uyuşmazlık kendi içinde farklılık gösterecektir. Hak kaybına uğramamak adına bir uzmandan yardım alınması faydalı olacaktır.


 Alacaklı, borçluya ait maddi değeri bulunan tüm mal ve haklarının satışını isteyebilir. Fakat kanun koyucu bazı malların haczini borçlunun ekonomik varlığını devam ettirmek adına haczedilemez olarak kabul etmiştir. İİK'nın 82/12 maddesi haczi mümkün olmayan şeyler kısmına borçlunun HALİNE MÜNASİP EVİNİ  de dahil etmiştir.

TEK EVİN HACZİ MÜMKÜN MÜDÜR?

Av. Malhun Cenk Aydın

Görevi Kötüye Kullanma suçu TCK'nın 257. maddesi ile düzenlenmiş olup ''görevi kötüye kullanmak'' terimi en basit hali ile kamu görevlisinin görevlerine aykırı hareket etmesi, görevini yapmayı ihmal etmesi yahut yapmaması olarak tanımlanabilir. 

765 sayılı önceki Ceza Kanunu düzenlemesi sebebi ile görevi ihmal, keyfi muamele gibi tanımlar ile de karşılaşmak mümkündür. Her ne kadar eski düzenleme ile ismi verilen suçlarda tipik ayrımlar olsa dahi yeni TCK ile bu tarz bir ayrıma girilmemiş ve tüm bu suçlar ''görevi kötüye kullanma suçu'' çatısı altında toplanmıştır. 

Bununla birlikte görevi kötüye kullanma suçu ile zimmet (TCK madde 247), rüşvet (TCK madde 252) ve irtikap (TCK madde 250) suçlarını birbirinden ayırmak da önem arz etmektedir. Bu hususu farklı bir yazımız ile irdelemek daha faydalı olacaktır.

**Kimler Bu Suçun Faili Olabilir?**

Görevi kötüye kullanma suçunun faili yalnızca kamu görevlileri olabilmektedir. Peki kamu görevlisinden kasıt nedir? 

Kamu görevlisi TCK'nın 6. Maddesinin C Bendi ile ''_kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişi_'' olarak tanımlanmıştır. Burada önemli olan nokta kişinin yaptığı işin kamusal faaliyet niteliğini taşımasıdır. Kanunun gerekçesinde de bu hususa değinilmiş olup madde gerekçesinden kimlerin kamu görevlisi sayılıp kimlerin sayılmayacağı anlaşılmaktadır: 

_765 sayılı Türk Ceza Kanunundaki “memur” tanımının doğurduğu sakıncaları aynen devam ettirecek nitelikte olan tanım, Tasarı metninden çıkarılarak; memur kavramını da kapsayan “kamu görevlisi” tanımına yer verilmiştir. Yapılan yeni tanıma göre, kişinin kamu görevlisi sayılması için aranacak yegane ölçüt, gördüğü işin bir kamusal faaliyet olmasıdır.

Bilindiği üzere, kamusal faaliyet, Anayasa ve kanunlarda belirlenmiş olan usullere göre verilmiş olan bir siyasal kararla, bir hizmetin kamu adına yürütülmesidir. Bu faaliyetin yürütülmesine katılan kişilerin maaş, ücret veya sair bir maddî karşılık alıp almamalarının, bu işi sürekli, süreli veya geçici olarak yapmalarının bir önemi bulunmamaktadır. Bu bakımdan, örneğin mesleklerinin icrası bağlamında avukat veya noterin kamu görevlisi olduğu hususunda bir tereddüt bulunmamaktadır. Keza kişi, bilirkişilik, tercümanlık ve tanıklık faaliyetinin icrası kapsamında bir kamu görevlisidir. Askerlik görevi yapan kişiler de kamu görevlisidirler. Bu bakımdan örneğin bir suç vakıasına müdahil olan, bir tutuklu veya hükümlünün naklini gerçekleştiren jandarma subay veya erleri de, kamu görevlisidirler.

Buna karşılık, kamusal bir faaliyetin yürütülmesinin ihaleye dayalı olarak özel hukuk kişilerince üstlenilmesi durumunda, bu kişilerin kamu görevlisi sayılmayacağı açıktır._

Ayrıca bazı kanunlarda, kamu görevlisi gibi cezalandırılacak olan kişiler özel olarak belirlenmiş olup belirtilen şahısların da bu suçun faili olabileceği göz ardı edilmemelidir. (Bkz. Kooperatifler Kanunu madde 62)


Tüm bu hususlarla birlikte kamu görevlisi olmayan kişilerin bu suça azmettiren yahut yardım eden olarak iştirak edebileceklerini belirtmek isteriz. 

**Suç Hangi Fiillerle İşlenir?**
 
Kanun maddesine göre iki farklı fiille bu suç işlenebilir: 

1-Görevin gereklerine aykırı hareket etmek sureti ile
2-Görevin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme gösterilmesi sureti ile
Burada dikkat edilmesi gereken husus, kamu görevlisinin kendi görev kapsamına giren bir yetkiyi hukuka aykırı kullanması, ihmal etmesi yahut geciktirmesidir. Yargıtay'a göre ''Görevi kötüye kullanma suçunda, kötüye kullanılan bizzat görev değil kamu görevlisinin sahip olduğu yetkidir. Kamu görevlisinin kendi görev alanına giren yetkilerini kötüye kullanmak sureti ile mevzuat ve etik kuralların öngördüğü usul ve esaslardan farklı bir biçimde yapması, görevde yetkinin kötüye kullanılmasıdır.'' 

Kamu görevlisinin kendi görev alanına girmeyen, yetkisiz olduğu bir kamu faaliyetine ilişkin olarak ise görevi kötüye kullanma suçunu işlemesi mümkün değildir. 

**Suçun Oluşması İçin Meydana Gelmesi Gereken Neticeler**

Görevi kötüye kullanma suçu bir zarar suçu olup suça konu fiillerin bazı sonuçlar doğurması gerekir ki bu suç oluşsun. İş bu neticelerden herhangi biri gerçekleşmediği takdirde suç oluşmaz. Kanunda üç farklı netice sayılmıştır:

1-Kişilerin mağduriyetine neden olma
2-Kamunun zararına neden olma
3-Kişilere haksız bir yarar sağlama

**Suçun Manevi Unsuru**

Görevini kötüye kullanma suçu ancak genel kast manevi unsuru ile işlenebilir. Kanun, bu suçun taksirli şeklini cezalandırmamaktadır. Her ne kadar TCK madde 257'nin 2. Fıkrası ile suçun ihmal ya da gecikme göstererek de işlenebileceği düzenlenmiş ise de bu taksirle işlenebileceği anlamına gelmemektedir. Burada fiil ihmali olup ihmalin de kasıtlı olarak yapılması gerekmektedir. 

**Görevi Kötüye Kullanma Suçunun Cezası**

Suçun, görevin gereklerine aykırı hareket etmek sureti ile işlenmesi halinde 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile; görevin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme gösterilmesi sureti ile işlenmesi halinde ise 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacağı düzenlenmiştir.

Görevi kötüye kullanma suçunda, verilen ceza koşulları oluştuğu takdirde para cezasına çevrilebileceği gibi verilen cezanın ertelenmesi ya da hüküm hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesi de mümkündür. 

**Şikayet Süresi ve Zamanaşımı**

Görevi kötüye kullanma suçu şikayete tabi suçlardan olmayıp soruşturulması ve kovuşturulması yalnızca dava zamanaşımı süresi ile sınırlıdır. Burada dava zamanaşımı 8 yıl olup olay tarihinden itibaren 8 yıl geçmesine rağmen soruşturma yapılmamışsa suç, zamanaşımına uğrar ve cezalandırılamaz. 

Görevi kötüye kullanma suçu için ceza zamanaşımı ise 10 yıldır. Fail mahkumiyet hükmü alıp da üzerinden 10 yıl geçmişse ve cezası infaz edilmemişse failin hapis cezası ortadan kalkar.

Bu yazımızda her ne kadar genel hatları ile görevi kötüye kullanma suçundan bahsetmiş isek de somut olaya göre değişen birçok husus bulunmakta olup hukuki sürecin daha sağlıklı yönetilmesi adına her zaman bir uzmandan yardım almakta fayda vardır. 

''görevi kötüye kullanmak'' terimi en basit hali ile kamu görevlisinin görevlerine aykırı hareket etmesi, görevini yapmayı ihmal etmesi yahut yapmaması 

GÖREVİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇU

# Kişisel Veri Nedir? 
6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu'na göre; kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgi kişisel veridir. Bu tanımlamaya göre; özel nitelikli olsun veya olmasın, gerçek kişileri işaret eden ve bu kişileri belirlenebilir kılan tüm veriler kişisel veri olarak kabul edilmektedir. Bununla birlikte, kişisel veri kavramı, kanun koyucu tarafından genel nitelikli kişisel veriler ile özel nitelikli kişisel veriler ayrı tutulmuştur. Örneğin; isim, soyisim, yaş, cinsiyet gibi ulaşılması daha kolay olan veriler genel kişisel verileri oluştururken iken, sağlık, din, siyasi görüş gibi ulaşılması zor ve herkes tarafından bilinmesi mümkün olmayan veriler özel nitelikli kişisel verileri oluşturmaktadır. 

# Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Nedir?
Avrupa genelinde uzun yıllar tartışıldıktan sonra yasal bir zemine oturtulmuş olan kişisel veri kavramı ve bu verilerin işlenmesine yönelik tedbirler, ülkemizde de düzenlenmesi zorunlu hale gelen hususlardan olmuştur. Bunun sebebi, teknolojinin hızla gelişip ilerlemesi ile birlikte, gerek fiziki gerek sanal ortamlar üzerinden birçok kişisel verinin, şirketler tarafından yoğun ve kontrolsüz bir şekilde işlenmesinin ve ticari amaçlarla kullanılmasının meydana getirdiği sorunlardır. Bu sorunları önlemek ve yaptırıma tabi tutmak amacı ile ülkemizde çalışmalara başlanılmıştır. Bu çalışmalar sonucunda; Kişisel Verilerin Korunması Kanunu, 24/03/2016 tarihinde kabul edilmiş ve 07/04/2016 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 

KVKK m. 1 uyarınca: ''Bu kanunun amacı; kişisel verilerin işlenmesinde başta özel hayatın gizliliği olmak üzere kişilerin temel hak ve özgürlüklerini korumak ve kişisel verileri işleyen gerçek ve tüzel kişilerin yükümlülükleri ile uyacakları usul ve esasları düzenlemektir.'' Denilmektedir. Söz konusu tanımlamadan anlaşıldığı üzere; bu kanun ile kişisel verilerin işlenmesi, keyfiyetten uzaklaştırılarak, sıkı şartlara, denetimlere ve yaptırımlara tabi tutulmuştur. Nitekim, yalnızca kişisel verilerin işlenmesi değil, bu verilerin yurtiçi ve yurtdışı aktarımı, saklanması, güvenliği ve ortadan kaldırılması da KVKK kapsamında güvence altına alınmaktadır. 

# Kişisel Verilerin İşlenmesi Nedir? 
KVKK m. 3 tanımlamasına göre; kişisel verilerin işlenmesi, kişisel verilerin tamamen veya kısmen otomatik olan ya da herhangi bir veri kayıt sisteminin parçası olmak kaydıyla otomatik olmayan yollarla elde edilmesi, kaydedilmesi, depolanması, muhafaza edilmesi, değiştirilmesi, yeniden düzenlenmesi, açıklanması, aktarılması, devralınması, elde edilebilir hâle getirilmesi, sınıflandırılması ya da kullanılmasının engellenmesi gibi veriler üzerinde gerçekleştirilen her türlü işlemi ifade eder. 

Bu tanımlamadan anlaşılacağı üzere,  kişisel verilerin ilk defa elde edilmesi, değiştirilmesi, aktarılması, saklanması, kategorize edilmesi, ulaşılabilir hale getirilmesi gibi veri üzerinde gerçekleştirilen her yeni işlem, veri işleme faaliyetidir. Bu kapsamda, kişisel verilerin otomatik veya otomatik olmayan yollardan elde edilmesi mümkündür. Kişisel verilerin otomatik yollardan işlenmesi, verilerin insan yardımı olmadan teknik sistemler aracılığı ile işlenmesini ifade etmektedir. Günümüzde yapay zeka sistemleri ile birçok kişisel veri otomatik olarak toplanmakta ve depolanmaktadır. Örneğin, online bir alışveriş sitesi, kişinin daha önceki satın alımlarından yola çıkarak oluşturduğu algoritma ile müşterisine kişisel alışveriş önerileri sunabilmektedir. Bu tarz kişiselleştirilmiş pazarlama yöntemleri günümüzde sıklıkla kullanılmaktadır. Bu sistemler, otomatik veya kısmen otomatik yollarla sağlanmaktadır. Bununla birlikte, bir işletmenin kendi personel kayıtlarını ve özlük dosyalarını oluşturması, bir güzellik merkezinin müşterilerin iletişim ve hizmet bilgilerini saklaması, bir muhasebecinin müşterisinin mali kayıtlarını vergi dairesine bildirmesi gibi işlemler, kişisel verilerin otomatik olmayan yollardan kaydedilmesi, saklanması ve aktarılmasına örnek olarak verilebilir. 

# Kişisel Verilerin İşlenmesinin Şartları Nelerdir?
Genel ve özel nitelikteki kişisel verilerin işlenmesi; ancak kanunda öngörülen ilkeler kapsamında mümkün olabilmektedir. Buna göre, kişisel veri işlenmesi işleminin öncelikle hukuka ve dürüstlük kurallarına uygun olması gerekmektedir. Örneğin, özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu teşkil edebilecek nitelikteki kişisel verilerin işlenmesi hiçbir şekilde mümkün değildir. Bununla birlikte, ilgilinin rızası alınmadan veya  ilgilinin yanıltılması yoluyla elde edilmiş kişisel verilerin işlenmesi de dürüstlük kurallarına uygun olmadığından işlenemeyecektir. Bununla birlikte kanunun aradığı diğer şartlar; işlenen verilerin gerçek, güncel, açık, belirlenebilir, amacına uygun olmasıdır. Söz konusu veriler, ilgilinin açık rızası dahilinde ve işlenme amacına uygun olarak işlenebilirler. KVKK m. 5/2 kapsamında sayılan istisnai hallerde ise açık rıza şartı aranmayacaktır. Kişisel verilerin, işlenme amacının son bulmasından sonra ise re'sen veya ilgilinin talebi üzerine silinmesi veya anonimleştirilmesi gerekmektedir. 

# Özel Nitelikli Kişisel Verilerin İşlenmesinin Şarları Nelerdir?
Özel nitelikli kişisel veriler, KVKK m. 6 kapsamında sınırlı olarak sayılmıştır. Bu kapsamda, kişilerin ırkı, etnik kökeni, siyasi düşüncesi, felsefi inancı, dini, mezhebi veya diğer inançları, kılık ve kıyafeti, dernek, vakıf ya da sendika üyeliği, sağlığı, cinsel hayatı, ceza mahkûmiyeti ve güvenlik tedbirleriyle ilgili verileri ile biyometrik ve genetik verileri özel nitelikli kişisel veridir. Bu verilerin işlenmesi ise yukarıda açıklanan genel şartlara ek olarak açık rıza şartına bağlanmıştır. Ancak, kanunların öngördüğü istisnai durumlarda, sağlık ve cinsel hayat dışındaki kişisel verilerin açık rıza aranmaksızın işlenmesi mümkündür. Sağlık ve cinsel hayata ilişkin kişisel veriler ise ancak kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbî teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amacıyla, sır saklama yükümlülüğü altında bulunan kişiler veya yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından işlenebilecektir. 

Özel nitelikli kişisel verilerin işlenmesinde, esas ve öncelikli olan ilgilinin açık rızasının alınması olup, açık rıza alınmaması hallerinin istisnai olduğu unutulmamalıdır. Açık rızanın alınması konusunda ise kanunda şekil şartı öngörülmemiştir. Kişisel verinin ilgilisinden yazılı, sözlü, görüntülü veya elektronik yollarla açık rıza alınması mümkündür. Örneğin, işletmelerin, müşterilerinden çağrı merkezleri aracılığı ile açık rıza alabilmesi mümkündür. Ancak, alınan açık rızanın konusu, kapsamı ve süresi gibi esaslı unsurlarının belirli ve açık olması rızanın geçerliliği açısından önem arz etmektedir.

# Veri Sorumlusu ve Veri İşleyenin Farkı Nedir?
Veri sorumlusu ile veri işleyen kavramı, uygulamada sıklıkla birbirine karıştırılmaktadır. Bu nedenle, iki kavramın farkı anlamak, veri işlemenin sistematiğini anlamak için önemlidir. KVKK m. 3 tanımlamalarına göre veri sorumlusu; Kişisel verilerin işleme amaçlarını ve vasıtalarını belirleyen, veri kayıt sisteminin kurulmasından ve yönetilmesinden sorumlu olan gerçek veya tüzel kişiyi; veri işleyen, veri sorumlusunun verdiği yetkiye dayanarak onun adına kişisel verileri işleyen gerçek veya tüzel kişiyi ifade etmektedir. 

Veri işleyenin faaliyetleri veri işlemenin daha çok teknik kısımları ile sınırlıdır. Kişisel verilerin işlenmesine ilişkin kararların alınması yetkisi ise veri sorumlusuna aittir. Veri sorumlusu kişisel verilerin işlenme amacını ve yöntemini belirleyen kişidir. Yani işleme faaliyetinin “neden” ve “nasıl” yapılacağı sorularının cevabını verecek kişidir. Bu nedenle veri sorumlusu gerçek veya tüzel kişi, hangi verilerin toplanacağına, hangi amaçla işleneceğine, ne kadar süre ile saklanacağına veya kiminle paylaşılacağına karar vermekteyken, veri işleyen gerçek veya tüzel kişi ise, veri sorumlusunun belirlediği esaslara uygun olarak ve veri sorumlusundan aldığı yetkiye dayanarak veri işlemektedir. 

# VERBİS Nedir?
VERBİS; kişisel verileri işleyen gerçek ve tüzel kişilerin, kişisel veri işlemeye başlamadan önce kaydolmaları gereken ve işlemekte oldukları kişisel verilerle ilgili kategorik bazda bilgi girişi yapacakları bir kayıt sistemidir. 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca, kişisel veri işleyen gerçek ve tüzel kişi veri sorumlularının kişisel veri işlemeye başlamadan önce Veri Sorumluları Siciline kaydolması gerekmektedir. 

VERBİS'e, Türkiye'de veri işleme faaliyetinde bulunan tüm veri sorumlularının kayıt olmaları zorunludur. Kişisel Verilerin Korunması Kurulu tarafından belirlenen tarihler içerisinde, kayıt yükümlülüğünü yerine getirmeyen gerçek ve tüzel kişiler hakkında ise 20.000 TL ile 1.000.000 TL arası idari para cezası yaptırımı öngörülmüştür. Ancak; KVKK kapsamında sayılan ve Kurul tarafından yayınlanan şartları sağlayan veri sorumlularının VERBİS'e kayıt yükümlülüğü bulunmamaktadır. Bu kapsamda, VERBİS'e kayıt yükümlülüğünden muaf tutulan gerçek ve tüzel kişiler şu şekilde sıralanabilir:

1. Herhangi bir veri kayıt sisteminin parçası olmak kaydıyla yalnızca otomatik olmayan yollarla kişisel veri işleyenler, 

2. Noterler, siyasi partiler, avukatlar, gümrük müşavirleri, arabulucular, serbest muhasebeci mali müşavirler ve yeminli mali müşavirler, dernekler, vakıflardan ve sendikalardan yalnızca ilgili mevzuat ve amaçlarına uygun, faaliyet alanlarıyla sınırlı ve sadece kendi çalışanlarına, üyelerine, mensuplarına ve bağışçılarına yönelik kişisel veri işleyenler, 

3. Yıllık çalışan sayısı 50’den az ve yıllık mali bilanço toplamı 25 milyon TL’den az olan gerçek veya tüzel kişi veri sorumlularından ana faaliyet konusu özel nitelikli kişisel veri işleme olmayanlar, istisna kapsamındadır.

# KVKK Danışmanlığı ve VERBİS Danışmanlığı Nedir?
KVKK Danışmanlığı; Kişisel veri işleyen gerçek ve tüzel kişilerin, 6698 Sayılı Kanun'da belirlenen kurallara uyum sürecini yürütmek amacıyla faaliyet gösteren bir danışmanlık hizmetidir. Bu kapsamda, KVKK Danışmanları; kişisel veri işleme envanterini hazırlamak, gerekli tüm metinleri ve belgeleri tanzim etmek, kişisel verilerin muhafazası için gerekli tedbirleri belirlemek, gerekmesi halinde bilgi teknolojilerine ilişkin tüm işlemleri yapmak ya da yaptırmak, veri sorumlusuna hukuki danışmanlık yapmak, veri sorumlusu bünyesinde eğitimler düzenlemek, veri sorumlusunun KVKK bilincini artıracak faaliyetler yürütmek gibi süreçleri yürütmektedir. Bu kapsamda, veri sorumlularının VERBİS kayıt işlemlerini yapmak ve VERBİS ile ilişkili tüm süreçleri yönetmek de danışmanlığın önemli bir parçasını oluşturmaktadır. 

6698 Sayılı KVKK m. 17 ve m. 18 uyarınca; kişisel verilere ilişkin suçlar bakımından TCK m. 135-104 hükümlerinin uygulanacağı, ilgili kanun hükümlerine aykırılık sonucunda ise 5.000 TL ile 1.000.000 TL arasında idari para cezası uygulanacağı belirtilmiştir. Bu kapsamda, kişisel veri işleyen gerçek ve tüzel kişiler, kanun hükümlerine aykırı davrandıkları hallerde; cezai, idari ve hukuki yaptırımlarla karşı karşıya kalacaktır. Bu nedenle, kişisel verilerin işlenmesi ve VERBİS'e kayıt sürecinin sağlıklı bir şekilde yürütülmesi için bir uzmandan destek alınmasını önermekteyiz.

**Av. Nurefşan İRDEMEZ**

6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu'na göre; kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgi kişisel veridir. 

Makalelerimiz

TAŞINMAZ MAL ZİLYETLİĞİNİN İDARİ YOLDAN KORUNMASI

EV HİZMETLERİNDE ÇALIŞANLARIN HAKLARI

KIDEM VE İHBAR TAZMİNATI HESABI

TEK EVİN HACZİ MÜMKÜN MÜDÜR?

GÖREVİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇU

KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI KANUNU VE KİŞİSEL VERİ DANIŞMANLIĞI