4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 122. Maddesi _"Nişanlılık evlenme dışındaki bir sebeple sona ererse, nişanlıların birbirlerine veya ana ve babanın ya da onlar gibi davrananların, diğer nişanlıya vermiş oldukları alışılmışın dışındaki hediyeler, verenler tarafından geri istenebilir. Hediye aynen veya mislen geri verilemiyorsa, sebepsiz zenginleşme hükümleri uygulanır."_ şeklindedir. 

İlgili kanun maddesi tarafların nişanı bozması halinde nişanda takılan takıların, nişanlılık sebebiyle verilmiş olan olağan dışı hediyelerin geri istenebileceğini düzenlemektedir. Taraflar, verilen hediyelerin/altınların iadesi hususunda anlaşma sağlayamazsa iade isteyen taraf dava yoluna başvurarak _"Nişan Hediyelerinin İadesi"_ talepli dava açabilmektedir. 

İşbu davada hediyeleri talep eden davacı, davasını davalının yerleşim yerindeki aile mahkemesinde açmalıdır. Örneğin davalı, İzmir ili Karşıyaka İlçesinde ikamet ediyorsa dava Karşıyaka Aile Mahkemelerinde görülecektir.

Nişan hediyelerin iadesi davası için belirli şartların varlığı aranmaktadır. Bu şartlar; nişanlılık halinin evlilik dışında bir sebeple sona ermiş olması, hediyeler/takılar nişanlılık süreci içerisine verilmiş olması, verilen hediyelerin alışılmışın dışında olması şeklindedir. Olağandışı sayılan hediyeler, her olay kendi içerisinde değerlendirilmek kaydı ile, genellikle yüksek maddi değere sahip olan  eşyalardır. Lüks takılar, bilezik/tam set gibi altınlar, araba, ev yüksek meblağlı elektronik eşyalar, evlilik için alınan salon takımı, beyaz eşya vs. gibi eşyalar örnek olarak sayılabilir. Ancak çiçek, çikolata, kıyafet gibi düşük bedelli hediyeler olağandışı olarak sayılamayacaktır. 

Nişan hediyelerini geri isteyen tarafın nişanın sona ermesinde kusurlu olup olmadığının önemi bulunmamaktadır. Nişanın bozulmasında tarafların kusuru, maddi-manevi tazminat davalarında değerlendirilecektir.

Mevzuat uyarınca hediyelerin geri verilmesini; nişanlılar, nişanlıların ana ve babaları, nişanlıların ana ve babaları gibi davrananlar diğer nişanlıdan talep edebilecektir. Davacı, verilen hediyelerin/takıların nişan sebebiyle kendisi tarafından hediye edildiğini, nişanın bozulmasından sonra diğer nişanlının bu hediyeleri geriye iade etmediğini ispat etmesi gerekir. Bu durumda fotoğraf, video, internet yazışmaları, tanık anlatımları önem kazanacaktır.

Bir diğer önemli konu ise nişan hediyelerinin iadesini talep edilmesine ilişkin dava hakkının 1 yıllık zamanaşımı süresine tabi olduğudur. Türk Medeni Kanunu'nun 123. Maddesi "Nişanlılığın sona ermesinden doğan dava hakları, sona ermenin üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar." şeklindedir.

Yukarıda genel bilgiler verilmekle birlikte, somut olayın özelliklerine göre dikkat edilmesi gereken hususlarda profesyonel destek alınmasını tavsiye ederiz.

Faydalı olması dileğiyle.

Av. Fatma Nurşan Ofluoğlu & Av. Hüsne Şahin Arslan


Nişanda takılan takıların, nişanlılık sebebiyle verilmiş olan olağan dışı hediyelerin geri istenebileceğini düzenlemektedir. Taraflar, verilen hediyelerin/altınların iadesi hususunda anlaşma sağlayamazsa iade isteyen taraf dava yoluna başvurarak "Nişan Hediyelerinin İadesi" talepli dava açabilmektedir. 

   NİŞANDA VERİLEN HEDİYELERİN/ALTINLARIN GERİ İSTENMESİ

Av. Fatma Nurşan Ofluoğlu

instagram

linkedin

email

Kiralık araçta meydana gelen kaza sonrası oluşan hasarın kim tarafından ödeneceği, sözleşme şartlarına, hasarın oluş şekline ve kaskonun varlığına göre değişiklik gösterebilmektedir.

Genel hatlarıyla şöyle özetleyebiliriz:

1. Araç Kiralayanın Kusurlu Olması Durumunda;
Araç kiralayan kişi (kiracı) kaza veya hasarda kusurluysa, zarardan doğrudan sorumludur.  
Ancak ilk olarak araç kiralaması yapılırken kiralayanın kapsamlı bir kasko ve sigorta paketinin seçmesi durumunda; araçta meydana gelen hasarın bu kasko tarafından sözleşme kurallarına uyulması halinde (örneğin alkol, hız sınırı ihlali yoksa) kasko tarafından karşılanır. 
Bununla beraber kiralama şirketi kaza sonrası, aracını kiralama yapamayacağı için aracın tamir süresi boyunca kira geliri ödemesi isteyebilirler. Bu durum sözleşmelerde “kira kaybı” olarak açıkça belirtilmektedir. Yargıtay bunu da “işletme zararı” kapsamında kabul etmektedir.

2. Karşı Tarafın Kusurlu Olması Durumunda; 
Kaza diğer tarafın kusuruyla oluşmuşsa, araçtaki hasar ve değer kaybı karşı tarafın sigortasından (zorunlu trafik sigortası) poliçe limiti kapsamında dava yoluyla talep edilir. Söz konusu hasar ve değer kaybı bedeli, poliçe limitini aşması halinde ise kusurlu aracın sahibi ve/veya araç sürücüsünden geriye kalan bakiye değer talep edilebilir.  

3. Mücbir Sebep / Beklenilmeyen Durumların Olması Durumunda; 
Doğal afet, çalınma, yangın vb. gibi durumlarda eğer kiralayanın sigorta güvencesi varsa, sorumluluk sigortaya geçer. Ama kiracı aracı koruma yükümlülüğünü ihmal ettiyse (örneğin anahtarı araçta bıraktıysa, kasıtlı zarar verildiyse), kişi zarardan sorumlu tutulabilir.

Yargıtay'ın Kiralık Araçlardaki Kazalara İlişkin Yorumu İse Özetle;

Kasko Sigortası Öder, Sonra Tahsil Eder (Rücu Hakkı):  
Kiralık araç kaza yaptığında, eğer araçta kasko varsa, hasarı genelde kasko karşılar. Ancak kasko şirketi bu ödemeyi yaptıktan sonra, kazada kusurlu olan sürücünün zorunlu trafik sigortasına başvurarak, ödediği tutarı talep edebilir. Bu işleme rücu denir.

-Trafik Sigortası Limiti Yetersizse:  
Zarar, trafik sigortasının teminat limitini aşarsa, Yargıtay’a göre kasko şirketi veya zarar gören kişi, bu limiti aşan kısım için doğrudan kusurlu sürücüye veya kiralık aracın sürücüsüne başvurabilir.  
Yani kusurlu taraf, kalan bedelden şahsen sorumlu tutulur.

-Sözleşmeye Aykırılık Varsa Sorumluluk Artar:  
Eğer kiracı aracı sözleşmeye aykırı şekilde kullanmışsa (örneğin; alkollü, ehliyetsiz, yetkisiz kişiye vermek vb.), Yargıtay kiracının tam sorumlu tutulabileceğini belirtir. Çünkü bu durumda hem sigorta ödemeyi reddedebilir hem de kasko şirketi doğrudan kiracıya dönebilir.

-Yargıtay’ın Görüşü Şu Şekildir:

Kiralık araçta meydana gelen zararda kasko sigortası koruma sağlar, ancak bu sistem kasten zarar verilmesini veya sözleşmeye aykırı kullanım gibi durumları kapsamaz. Sigorta limitlerinin üstünde kalan zararlar da kusurlu kiracıdan tahsil edilebilir.

Her somut olaya göre hukuki durum değişebilecektir. Basit hatalar, somut olayın ve hukuki kuralların doğru irdelenmemesi sebebiyle hak kaybına uğramamak için uzman kişilerden yardım alınması tavsiye edilir.

Ekran görüntüsü 2025-06-30 172942.png

Kiralık araçta meydana gelen kaza sonrası oluşan hasarın kim tarafından ödeneceği, sözleşme şartlarına, hasarın oluş şekline ve kaskonun varlığına göre değişiklik gösterebilmektedir.

KİRALIK ARAÇTA OLUŞAN HASAR KİM TARAFINDAN KARŞILANIR?

Av. Rümeysa Culfa

2024 yılının 20 Temmuz gününü de bu hafta sonu geride bıraktık. Bilindiği üzere, adli tatil, her yıl 20 Temmuz’da başlayıp 31 Ağustosa kadar devam eden ve genel olarak adli mercilerin işleyişine ara verdiği dönemdir. Bu tarihler arasında bir çok adli dava ve işlere ara verildiği gibi, hukukumuzda yer verilen sürelerden bir çoğu da durur.

Bu yazımızda Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve Ceza Muhakemeleri Kanunu’nda yer verilen adli tatil uygulamalarına yer verilecektir. 

6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK), adli tatile ilişkin maddelerine aşağıda yer verilmiştir. Özet olarak, madde 104, adli tatilde duran sürelerin son tarihinin adli tatile rastlaması halinde bu sürelerin adli tatilin bittiği günden itibaren bir hafta uzatılacağını düzenlemiştir. Madde 103 ise adli tatilde görülecek dava ve işlere yer vermiştir. 

Adli Tatil Süresi 

MADDE 102- (1) Adli tatil, her yıl yirmi temmuzda başlar, otuz bir ağustosta sona erer. Yeni adli yıl bir eylülde başlar.

Adli tatilde görülecek dava ve işler 

MADDE 103- (1) Adli tatilde, ancak aşağıdaki dava ve işler görülür: 

a) İhtiyati tedbir, ihtiyati haciz ve delillerin tespiti gibi geçici hukuki koruma, deniz raporlarının alınması ve dispeçci atanması talepleri ile bunlara karşı yapılacak itirazlar ve diğer başvurular hakkında karar verilmesi. 

b) Her çeşit nafaka davaları ile soybağı, velayet ve vesayete ilişkin dava ya da işler. 

c) Nüfus kayıtlarının düzeltilmesi işleri ve davaları. 

ç) Hizmet akdi veya iş sözleşmesi sebebiyle işçilerin açtıkları davalar. 

d) Ticari defterlerin kaybından dolayı kayıp belgesi verilmesi talepleri ile kıymetli evrakın kaybından doğan iptal işleri. 

e) İflas ve konkordato ile sermaye şirketleri ve kooperatiflerin uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırılmasına ilişkin işler ve davalar. 

f) Adli tatilde yapılmasına karar verilen keşifler. 

g) Tahkim hükümlerine göre, mahkemenin görev alanına giren dava ve işler. 

ğ) Çekişmesiz yargı işleri. 

h) Kanunlarda ivedi olduğu belirtilen veya taraflardan birinin talebi üzerine, mahkemece ivedi görülmesine karar verilen dava ve işler. 

(2) Tarafların anlaşması hâlinde veya dava bir tarafın yokluğunda görülmekte ise hazır olan tarafın talebi üzerine, yukarıdaki iş ve davalara bakılması, adli tatilden sonraya bırakılabilir. 

(3) Adli tatilde, yukarıdaki fıkralarda gösterilenler dışında kalan dava ve işlerle ilgili olarak verilen dava, karşı dava, istinaf ve temyiz dilekçeleri ile bunlara karşı verilen cevap dilekçelerinin ve dosyası işlemden kaldırılan davaları yenileme dilekçelerinin alınması, ilam verilmesi, her türlü tebligat, dosyanın başka bir mahkemeye, bölge adliye mahkemesine veya Yargıtay’a gönderilmesi işlemleri de yapılır. 

(4) Bu madde hükümleri, bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtay incelemelerinde de uygulanır. Adli tatilin sürelere etkisi 

Adli Tatilin Sürelere Etkisi

MADDE 104- (1) Adli tatile tabi olan dava ve işlerde, bu Kanunun tayin ettiği sürelerin bitmesi tatil zamanına rastlarsa, bu süreler ayrıca bir karara gerek olmaksızın adli tatilin bittiği günden itibaren bir hafta uzatılmış sayılır.

5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu, adli tatil kurumunu 331. Maddesinde düzenlemiş olup, HMK’dan farklı olarak, hangi işlerin görüleceğini düzenlemek yerine, ilgili düzenlemelerden bazılarını Hakimler ve Savcılar Kurulu’na bırakmıştır. Bunun yanında, kovuşturma başlıklı 252. Maddenin 1-a bendinde, 250. Maddede belirtilen suçların acele işlerden sayılacağını ve bunların davalarına adli tatilde de bakılacağını düzenlemiştir. 

Adlî Tatil

Madde 331-  (1) Ceza işlerini gören makam ve mahkemeler her yıl bir eylülde başlamak üzere, yirmi temmuzdan otuz bir ağustosa kadar çalışmaya ara verirler.

(2) Soruşturma ile tutuklu işlere ilişkin kovuşturmaların ve ivedi sayılacak diğer hususların tatil süresi içinde ne suretle yerine getirileceği, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir.

(3) Tatil süresince bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtay, yalnız tutuklu hükümlere ilişkin veya Meşhud Suçların Muhakeme Usulü Kanunu gereğince görülen işlerin incelemelerini yapar.

(4) Adlî tatile rastlayan süreler işlemez. Bu süreler tatilin bittiği günden itibaren üç gün uzatılmış sayılır.

Görev Ve Yargı Çevresinin Belirlenmesi 

Madde 250 - (1) Türk Ceza Kanununda yer alan; 

a) Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen uyuşturucu ve uyarıcı madde imâl ve ticareti suçu veya suçtan kaynaklanan malvarlığı değerini aklama suçu, 

b) Haksız ekonomik çıkar sağlamak amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde cebir ve tehdit uygulanarak işlenen suçlar, 

c) İkinci Kitap Dördüncü Kısmın Dört, Beş, Altı ve Yedinci Bölümünde tanımlanan suçlar (305, 318, 319, 323, 324, 325 ve 332 nci Maddeler hariç), Dolayısıyla açılan davalar; Adalet Bakanlığının teklifi üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca yargı çevresi birden çok ili kapsayacak şekilde belirlenecek illerde görevlendirilecek ağır ceza mahkemelerinde görülür. 

(2) Gelen iş durumu göz önünde bulundurularak birinci fıkrada belirtilen suçlara bakmakla görevli olmak üzere, aynı yerde birden fazla ağır ceza mahkemesi kurulmasına, Adalet Bakanlığının teklifi üzerine Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca karar verilir. Bu hâlde, mahkemeler numaralandırılır. Bu mahkemelerin başkan ve üyeleri adlî yargı adalet komisyonunca, bu mahkemelerden başka mahkemelerde veya işlerde görevlendirilemez. 

(3) Birinci fıkrada belirtilen suçları işleyenler sıfat ve memuriyetleri ne olursa olsun bu Kanunla görevlendirilmiş ağır ceza mahkemelerinde yargılanır. Anayasa Mahkemesi ve Yargıtayın yargılayacağı kişilere ilişkin hükümler ile (İptal ibare: Anayasa Mah.nin 21/01/2010 tarihli ve E. 2009/52, K. 2010/16 sayılı Kararı ile.)*2*,*3*,*4* askerî mahkemelerin görevlerine ilişkin hükümler saklıdır. *1* 

(4) (Ek fıkra: 22/07/2010-6008 S.K/8.md.) Çocuklar, bu madde hükümleri uyarınca kurulan mahkemelerde yargılanamazlar ve bu mahkemelere özgü soruşturma ve kovuşturma hükümleri çocuklar bakımından uygulanmaz.


Buna göre, 

1.	Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen uyuşturucu ve uyarıcı madde imâl ve ticareti suçu veya suçtan kaynaklanan malvarlığı değerini aklama suçu,

2.	Haksız ekonomik çıkar sağlamak amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde cebir ve tehdit uygulanarak işlenen suçlar,

3.	Millete ve Devlete Karşı Suçlardan (305, 318, 319, 323, 324, 325 ve 332 nci Maddeler hariç); 

•	Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar

•	Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar

•	Milli Savunmaya Karşı Suçlar

•	Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk

Suçlarına ilişkin davalar acele işlerden olup, soruşturma ve kovuşturma adli tatil süresi içerisinde de yapılacaktır.

Bloğumuzda yer alan yazılar yalnızca bilgi verme amacı olup, Hukuk ve  Ceza Muhakemeleri Kanunu uygulamalarına ilişkin bilgi sahibi olmak için alanında uzman avukatlardan danışma ve yardım alınması gerekmektedir. 





Hukuk ve ceza muhakemeleri kanunlarında yer verilen adli tatil kurumunun dava iş ve sürelere etkisi.

Adli Tatilin Dava, İş ve Sürelere Etkisi

Av. Pakize Yıldırım


12.03.2024 tarihinde yayınlanan 32487 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun* kapsamında yapılan değişikliklerin başında Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) uygulaması, adli para cezası sınırları ve Ceza Muhakemesi Kanunu’nda (CMK) düzenlenen sürelerin değiştirilmesi gelmektedir.

Uygulamada karışıklığa sebebiyet veren farklı süreler problemine çözüm getirmek adına, 7 ve 15 gün olarak belirlenmiş olan çeşitli itiraz ve başvuru sürelerinin iki hafta olarak değiştirilerek uyumlu hale getirilmesi sağlanmıştır. 


Ayrıca, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) konusunda sanığın kabulü olmadan da karar verilebileceği uygulamaya konulmuştur. Yine bu değişiklikle HAGB kararına karşı istinafa başvurulabilecektir. Karar, ilk derece mahkemesi sıfatıyla bölge adliye mahkemesi veya Yargıtay tarafından verilmiş ise temyiz yoluna da başvurulabilecektir.**

Bunun yanında, istinaf yoluna başvurulması durumunda, ilk derece mahkemesi tarafından gerekçeli karar taraflara tebliğ edilmediğinden tebliğe kadar süre tutum dilekçesi sunulması uygulamasına da bu kanun değişikliği ile son verilmiş olup, istinaf ve temyiz yoluna başvurulması için süreler, kararın taraflara tebliğinden itibaren başlayacaktır.

Her ne kadar tabloda yer verilmiş olsa da istinaf ve temyiz süreleri kararın taraflara tebliğinden itibaren iki hafta olarak değiştirilmiştir.

Aşağıdaki tabloda Ceza Muhakemeleri Kanunu’nda yapılan süre değişikliklerine ve önceki hali ile karşılaştırmasına yer verilmiştir. 

![Screen Shot 2024-06-03 at 20.23.18.png](https://res.cloudinary.com/diojojcim/image/upload/v1717435467/Screen_Shot_2024_06_03_at_20_23_18_36bc89bd25.png)
![Screen Shot 2024-06-03 at 20.23.32.png](https://res.cloudinary.com/diojojcim/image/upload/v1717435467/Screen_Shot_2024_06_03_at_20_23_32_0b1c8705ad.png)

Tablonun genişletilmiş haline Türkiye Barolar Birliği sitesinde yer verilen [https://d.barobirlik.org.tr/2024/20240312_8yargipaketikarsilastirma.pdf ](link)linkinden ulaşabilirsiniz. 

Bloğumuzda yer alan yazılar yalnızca bilgi verme amacı olup Ceza Muhakemeleri Kanunu uygulamalarına ilişkin bilgi sahibi olmak için alanında uzman avukatlardan danışma ve yardım alınması gerekmektedir.

*[https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/03/20240312-1.html ](link)

** Türkiye Barolar Birliği Resmi Web sitesi: [https://www.barobirlik.org.tr/Haberler/kamuoyunda-8-yargi-paketi-olarak-bilinen-kanun-resmi-gazetede-yayimlanmistir-84614](link)


Ceza Muhakemeleri Kanunu’nda yapılan süre değişikliklerine ve önceki hali ile karşılaştırmasına ilişkin tablo

CEZA MUHAKEMESİ KANUNUNDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER HAKKINDA

 # MİRASIN REDDİ NEDİR? 
Mirasın reddi veya diğer adıyla reddi miras müessesesi; mirasçıların, muristen kalan hak ve borçların tamamını reddetmesi anlamına gelmektedir. Türk Medeni Kanunu'nun 609'uncu maddesinde açıkça belirtildiği üzere, mirasın kısmen reddi mümkün değildir. Bu nedenle, mirasçılar tarafından yalnızca borçların reddedilmesi söz konusu olmamaktadır.

Murisin ölümü ile birlikte tereke (muristen kalan hak, alacak, malvarlığı ve borçların tamamı) herhangi bir işleme gerek kalmaksızın hukuken mirasçılara geçmektedir. Bu nedenle, mirasçıların, mirası istememesi halinde, süresi içerisinde mirasın reddini talep etmeleri gerekmektedir. Aksi halde mirasçılar, tereke borçlarından ötürü kişisel malvarlıkları ile de sorumlu olacaklarından, terekenin borca batık olması halinde kendilerine yöneltilen alacak talepleriyle karşı karşıya kalabilmektetir. Bu noktada, murisin gerçek malvarlığı hakkında tereddüt ediliyor ise mirasın reddi talep edilmeden evvel terekenin güncel durumunun tespit edilmesi de mahkemeden talep edilebilmektedir.

# TEREKENİN TESPİTİ NASIL TALEP EDİLİR?
Türk Medeni Kanunu'nun 589. maddesinde, hakimin tereke mallarının korunmasında gerekli önlemleri almasını öngörmektedir. Söz konusu hüküm uyarınca, mirasçılar, mahkemeden terekenin tespitini talep edebilecektir. Hakim kendiliğinden veya talep üzerine, gerekli delilleri toplayarak murise ait araç, ev, arsa, senet, ziynet eşyası gibi taşınır veya taşınmaz tüm mallarının tespit edilmesini sağlayacaktır. Bununla birlikte, mirasçılar tarafından terekenin tespitinden başka terekenin korunmasına ilişkin gerekli önlemlerin alınması da talep edilebilecektir. 

“Tereke tespiti davaları delil tespiti niteliğinde olup, istihkak davası niteliğinde değildir. Bu nedenle mahkemece yapılması gereken iş terekeye ait olduğu bildirilen mal varlığı unsurlarını tespit edip deftere geçirmek, bunlardan muhafazası mümkün olmayanlar varsa satıp paraya çevrilmesini sağlamak ve menkuller için de para, döviz vb. varsa bunları tereke malvarlığı olarak bankaya yatırmak; altın vb. ziynet eşyaları varsa bunları tereke mahkemesi kasasına alıp kaydetmek; diğer eşyaları ise ilgilisine veya üçüncü bir kişiye yediemin sıfatıyla teslim etmek ve böylece tespit edilen eşyaları kararda göstermekten ibarettir.” (Yargıtay 14. Hukuk Dairesi 2016/6394E.2019/5096K., 11.6.2019 T.)

Terekenin korunmasına dair önlemler hukuki niteliği bakımından mirasın kazanılması yahut mirasçılık sıfatı bakımından maddi bir etkiye sahip olmadığından bu süre aşılsa bile paylaşmaya kadar her zaman istenebilir. Türk Medeni Kanununun 590. maddesinde yer alan bir aylık süre hak düşürücü süre olmayıp düzenleyici niteliktedir. Davacı mirasçı olduğundan terekenin tespiti ve korunması için defterinin tutulmasını istemesinde hukuki yararı vardır.” (Yargıtay 14. Hukuk Dairesi 2015/18247E. 2017/2270K., 23.3.2017 T.)

# MİRASIN REDDİ NE ZAMANA KADAR TALEP EDİLEBİLİR?

# Mirasın Hükmen Reddi 
Mirasın reddi kanunda iki şekilde düzenlenmiştir. Bunlardan birincisi mirasın hükmen reddidir. Türk Medeni Kanunu'nun 605. maddesinde, yasal veya atanmış mirasçıların mirası reddedebilecekleri öngörülmüş ve maddenin devamında, murisin ölüm anında ödemeden aczinin açıkça belli olması veyahut resmen tespit edilmiş olması halinde, mirasın reddedilmiş sayılacağı kabul edilmiştir. Bu halde, mirasçıların olağanın dışında, kanunda sayılan davranışlar ile mirası kabul anlamına gelecek işlemler yapmaması şartı ile başkaca bir tespite gerek kalmadan, mirasın kesin olarak reddedildiği kabul edilmektedir. Mirasın hükmen reddi için bir tespit davası şart olmamakla birlikte, mirasçıların gelecekte muhtemel dava ve icra takiplerine karşı ileri sürebilmeleri için, mirasın hükmen reddedildiğinin tespitinin mahkemeden talep etmesinde de hukuki yarar olduğu söylenebilir.

''Davacının murisinin ölümünden sonra yasal yükümlülüklerini yerine getirerek veraset ve intikal vergisi beyannamesini vermiş olması, yasal süresi içinde verilmemesinin sorumluluk yaratacağı gözetildiğinde mirası kabul anlamında yorumlanamaz. Öte yandan, murisin ölüm tarihi itibariyle terekesinin açıkça borca batık olup olmadığı ve mirasçıların terekeyi kabul anlamına gelen işlemler yapıp yapmadıkları yeterince araştırılmamıştır. Mirasbırakanın hissedarı olduğu taşınmazın, mirasbırakana ait araçların değerlerinin ve borçlarının ölüm tarihine göre belirlenmemiş olması ve Esnaf ve Sanatkarlar Kredi Kooperatifine ve şirkete yapılan ödemelerin miktar, tarih, kim tarafından ödendiği ve icra tehdidi altında ödenip ödenmediğinin araştırılmamış olması doğru görülmemiştir. Ayrıca mirasbırakanın ölüm tarihinden sonraki hesap hareketlerinin davacı açısından terekenin benimsenmesi niteliğinde olup olmadığı da araştırılmamıştır. Davacılar vekilinin mirasın reddine ilişkin vekaletnamesinde özel yetki bulunmamasına rağmen bu eksiklik tamamlatılmadan yargılamaya devam edilmesi de doğru görülmemiştir. Mahkemece, belirtilen hususlar üzerinde durulmadan eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirmeyle karar verilmesi hükmün bozulmasını gerektirmiştir.'' (T.C.YARGITAY 14. HUKUK DAİRESİ E. 2016/16104 K. 2020/6246 T.15.10.2020)

# Mirasın Gerçek Reddi
Mirasın gerçek reddi ise; üç aylık süre içerisinde mirasın reddinin mahkemeden talep edilmesi ile gerçekleşmektedir. Bu durumda, mirasçının süresi içerisinde usulüne uygun talebi üzerine mirasın reddedildiğine karar verilecektir. Söz konusu üç aylık sürenin, yasal mirasçılar için murisin ölümünün öğrenilmesi ile atanmış mirasçılar için ise murisin tasarrufunun kendilerine resmen bildirildiği tarihten itibaren başlamaktadır. Yasal mirasçılar, mirasçı olduklarını daha sonra öğrenmiş iseler, bu durumu kanıtlamak şartı ile süreleri öğrenme tarihinden itibaren başlayacaktır. 

Mirasın reddine ilişkin üç aylık sürenin hak düşürücü süre olması nedeniyle hakim tarafından kendiliğinden dikkate alınacağı, süresinden sonra ileri sürülen taleplerin reddedileceğine dikkat edilmesi gerekir. Bununla birlikte, mirası reddetmeden evvel terekenin tespitinin talep edilmesi halinde, üç aylık sürenin işlemeye devam edeceğine dikkat edilmesi gerekmektedir. 

Miras Hukuku, Türk Medeni Kanunu Dördüncü Kitap m. 495-682 arasında yer almaktadır. Söz konusu hükümlerin uygulama alanı çok geniş olup, somut olayın özelliklerine göre de hukuki süreçler değişkenlik göstermektedir. Hukuki bir uyuşmazlık halinde, sürecin sağlıklı yürütülebilmesi adına mutlaka bir uzmana danışmanızı öneririz. Yazımız ön bilgilendirme olması amacı ile hazırlanmıştır. 

Faydalı olması dileği ile keyifli okumalar dileriz. 

**Av. Nurefşan İRDEMEZ**




Mirasın reddi veya diğer adıyla reddi miras müessesesi; mirasçıların, muristen kalan hak ve borçların tamamını reddetmesi anlamına gelmektedir.

MİRASIN REDDİ NEDİR?

Av. Nurefşan İrdemez

phone

Fikri haklar serimize, henüz değinmediğimiz bir konu olan tasarım hakkı ile devam ediyoruz. Fikri haklara ilişkin diğer yazılarımıza da edinimhukuk.com üzerinden ulaşabilirsiniz. 

Tasarım, kelime olarak “zihinde canlandırılan biçim; tasavvur” anlamına gelmektedir.* Bilinen genel anlamı ile ise; moda şovlarında yer verilen kıyafet ve ayakkabılar, telefon, bilgisayar ve hatta arabalar gibi günlük hayatımızda yeri olan ürünlerin dış görünüşleri birer tasarım ürünüdür. Hemen belirtmek gerekir ki, bu bilgi gerçeğe oldukça yakındır. Hatta, halk arasında en doğru bilinen fikri hak tanımlarından biri tasarıma aittir. Bununla birlikte tasarıma ilişkin daha fazla bilgi edinildiğinde tasarım hakkının çok daha geniş bir alanı kapsadığı anlaşılacaktır.

Tasarım hakkı, diğer fikri haklarla birlikte de var olabilmektedir. Örneğin, patentli bir ürünün bir kısmı ya da tamamı aynı zamanda tasarım ile korunabilmektedir. Yine bir markanın logosu aynı zamanda tasarım olarak korunabilecektir. Bir kitap kapağı hem bir sanat eseri olarak hem de bir tasarım olarak korunabilecektir. Tasarım, günlük hayatımızda karşımıza belki de en çok çıkan fikri mülkiyet hakkıdır. Ayaklarınıza bakın, nerede olduğunuza ve günün hangi saatinde bu yazıyı okuduğunuza göre, ayağınızdaki çorabın şekli ve üzerindeki desen ya da ayakkabınız bir tasarım ürünüdür.

Fikri haklar hukuku kapsamında tasarımın tanımına 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK) 55. maddede yer verilmiştir. Madde metni “Tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümüdür.” şeklindedir.  Tasarım, kısaca, ürünlerin duyularımızla algıladığımız görünümleri ve verdikleri hislerdir.

Kanun koyucu, tasarım tanımını bilinçli olarak oldukça geniş tutmuştur.  Zira, üretilen nesnenin algılanabilen ve görülebilen alanlarında yapılan en küçük değişiklik ve eklemeler dahi tasarım olarak algılanabilecektir. Ancak kanun koyucu, bilgisayar programlarını tasarım kapsamından çıkarmıştır. Zira, bu program yazıları daha çok telif hakları kapsamında bulunan yazılı eserlere benzetilebilmektedir. Bununla birlikte, internet sitesi grafikleri tasarım olarak korunabilmektedir. 

Ülkemizde tasarım tescilli ve tescilsiz olarak korunabilmektedir. Tasarım sahibi tasarımını Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) aracılığı ile tescil ettirmeyi tercih ederse 5 yıllık bir korumaya sahip olabilecek ve 5’er yıllık sürelerle 25 yıla kadar bu koruma süresini uzatabilecektir. 

Tescilsiz tasarım koruması ise ancak Türkiye’de kamuya sunulan, yani kullanıma sunulan, satışa çıkan, reklamı yapılan yahut sergilenen, tasarımın sunulduğu tarihten itibaren 3 yıldır. Belirtmemiz gerekir ki bu koruma süresi uzatılamamakla birlikte tescilli tasarımlarla aynı korumaya da sahip olamayacaktır. Yine de, moda endüstrisi gibi trendlerin hızlı değiştiği endüstriler için tescil sürecinde zaman kaybetmemek ve tasarım özgürlüğünü uzun bir süre kısıtlamamak adına tescilsiz koruma ülkemiz ve dünya çapında yaygın olarak kullanılmaktadır. 

Tasarımın da marka ve patentte olduğu gibi koruma şartları bulunmaktadır. Bu şartlar, tasarım korumasından yararlanacak olan üretimin, tüm dünyada yeni olması ve ayırt ediciliğe sahip olmasıdır. Bu iki kriterin de, tescil istemi için tescil başvuru tarihinden, tescilsiz koruma için ise kamuya sunumundan önce korunması istenen tasarımda var olması aranmaktadır. 

Özet olarak, korunması istenen tasarımın koruma tarihinden önce var olan bir tasarımdan farklı olması aranmaktadır. Bu farklılık yalnızca küçük ayrıntılarla sınırlı kalıyor ve yeni tasarım önceki tasarıma benziyorsa iki tasarım aynı kabul edilecek ve sonraki tarihli tasarım korunamayacaktır. 

Bir tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olup olmadığı, herhangi iki tasarımın, aynı kişi üzerinde bıraktıkları genel izlenimlerin farklı olması ile belirlenmektedir. İki tasarım genel izlenim olarak farklı ise tasarımın ayırt ediciliğe sahip olduğu kabul edilmektedir. 

Hemen belirtmek gerekir ki, uygulamada tasarımın ayırt edici olup olmadığı değerlendirilirken tasarımcının sahip olduğu seçenek özgürlüğü de değerlendirilmektedir. Burada bahsi geçen durum, üzerinde tasarım yapılan objenin teknik olarak sahip olduğu özelliklerin tasarıma etkilerinden bahsedilmektedir. Örneğin bir kaşık tasarlarken, sıvı tüketimi için içbükey bir kısmı olması ve kaşığı tutacak bir sapı olması kaşığın teknik özelliklerindendir. Yine, bir bulaşık makinası tasarlarken makinanın içine su alması gereken borularını, tabak, bardak, kaşık koymak için gereken bölmeleri olmasını göze almak gerekecektir. Aynı şekilde bir otopark tasarlarken arabaların girip çıkabileceği kadar bir kapı tasarlamak tasarımcının seçenek özgürlüğünü kısıtlayacak ve kim bu ürünü tasarlarsa tasarlasın bu bölümleri sağlaması gerekecektir. Dolayısıyla bu bölümlerin başka bir tasarım ile aynı olması tasarımın ayırt ediciliğini etkilemeyecek ve tasarım yine de tescillenecektir.  
  
Tasarım, oldukça geniş bir konu olup bu yazımız tasarım hakkına giriş şeklinde bilgilendirme amaçlı okunabilecektir. Tasarım hakkı, serimizin devamında bu konuda başka detaylara da yer verilecektir. Bloğumuzda yer alan yazılar yalnızca bilgi verme amacı olup tasarım hakkına ilişkin bilgi sahibi olmak için alanında uzman avukatlardan danışma ve yardım alınması gerekmektedir.

* Türk Dil Kurumu sözlüğü: https://sozluk.gov.tr


Tasarım, kısaca, ürünlerin duyularımızla algıladığımız görünümleri ve verdikleri hislerdir.

Makalelerimiz

NİŞANDA VERİLEN HEDİYELERİN/ALTINLARIN GERİ İSTENMESİ

KİRALIK ARAÇTA OLUŞAN HASAR KİM TARAFINDAN KARŞILANIR?

Adli Tatilin Dava, İş ve Sürelere Etkisi

CEZA MUHAKEMESİ KANUNUNDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER HAKKINDA

MİRASIN REDDİ NEDİR?

TASARIM NEDİR?